Expert plantweerbaarheid en bodemschimmels Marcel van der Heijden ziet mycorrhiza als dé sleutel voor betere verdienmodellen en een hogere productie voor de conventionele landbouw. Deze mycorrhiza schimmels blijken essentieel te zijn voor betere bodems, betere waterretentie, meer koolstof vastlegging en betere plantweerbaarheid. Met andere woorden, waar wachten we nog op?
Een mycorrhiza is een schimmel die in symbiose leeft met de wortels van planten. Het is een netwerk van schimmeldraden (het mycelium) dat een uitwisseling van voedingsstoffen mogelijk maakt tussen de wortels en de bodem voor de toevoer van onder andere spoorelementen. Het zijn als het ware de mijnwerkers van de plantenwortels.
—
Help je ons met meer Nieuw Voer? Met jouw eenmalige donatie of maandelijkse donaties via Petje.af/nieuwvoer help je mij met meer onafhankelijk hoogwaardige verhalen van pioniers te maken. Alvast veel dank voor je (kleine) steun en het vertrouwen.
Dan is het ook begrijpelijk dat voor de landbouw de aanwezigheid van mycorrhiza cruciaal is voor een goede groei van de plant en daarmee de opname van voedingsstoffen. Voldoende mycorrhiza netwerken leiden zelfs tot een lagere inzet van bestrijdingsmiddelen en kunstmest en aan de andere kant tot meer en betere gewasopbrengsten. Daarmee zorgen ze dus ook weer voor een betere bodemgezondheid en minder uitwas van voedingsstoffen welke daardoor efficiënter ingezet kunnen worden.
Overheid stimuleert bodemherstel
Het lijkt erop dat hoe welvarender een land is, hoe kostbaarder de grond is, hoe hoger de inputkosten zijn en hoe duurder arbeid is. Dat maakt het lastig om betaalbare landbouw te bedrijven. Marcel werkt voor de Zwitserse landbouworganisatie en geeft aan dat Zwitserland daarom besloten heeft dat minimaal 50% van de voedselproductie zelfvoorzienend moet zijn. De boeren die in deze productie voorzien, worden ondersteund met subsidiegelden om als rentmeester goed voor de bodem, waterkwaliteit, nutriëntendichtheid, biodiversiteit en het landschap te zorgen.
Betekent dat bij meer welvaart de landbouw steeds meer last krijgt van dure grond en arbeid? En daardoor import van voedsel van goedkope bodems de enige optie is? Werkt dit systeem de extractie van goedkope bodems in de hand? En krijgen we dan niet binnenkort een peak soil (tipping point) waarna we niet meer in staat zijn voldoende biomassa uit onze bodems te halen?
Inzet mycorrhiza zorgt voor winst in reguliere landbouw
De reden dat vruchtwisseling, de bodem bedekt houden en minder diep ploegen goed werken voor een goede bodemkwaliteit en rijker bodemleven, is dat het mycorrhiza wortelsysteem in stand wordt gehouden. Daarmee wordt de mycorrhiza in staat gesteld de planten te helpen met waterretentie, weerbaarheid tegen hittestress en voorkomen van uitspoeling van voedingsstoffen. Ze zijn als het ware onderdeel van de bufferende sponswerking van de bodem en daarmee een vroeg waarschuwingssysteem als er iets fout gaat.
Wist je dat op 1 meter plantenwortel maar liefst 10 meter schimmeldraad zit? Daarmee zijn de mycorrhiza schimmels in staat te helpen met de plant- en bodemweerbaarheid. Mycorrhiza buffert de bodem in droge tijden en buffert het water in natte tijden. Het fungeert tevens als communicatiemiddel tussen de verschillende plantensoorten. En het helpt de moleculen (mineralen en spoorelementen) te verdelen tussen de planten. Dat maakt de schimmel het onzichtbare supportsysteem van het plantenkoninkrijk en het zit ook nog eens boordevol met waardevolle koolstof.
De meest bijzondere uitkomst van het onderzoek van Marcel is dat juist deze mycorrhiza schimmels de meeste impact kunnen hebben op de conventionele landbouw. Een bodem met veel van deze schimmels leidt, ten opzichte van een bodem met weinig schimmels, namelijk tot een productieverhoging per hectare tot wel 40%. Daardoor kan er met minder land meer geproduceerd worden. Onder de streep betekent dat hogere opbrengsten met minder input.
Een gezonde bodem heeft een hogere opbrengst
De agro-ecologische landbouw past dit principe al toe. Niet-reguliere boeren hebben daardoor de minste winst te behalen van bodemverrijking met mycorrhiza. Deze schimmels zitten immers al goed vernet in deze bodems. Bovendien is de plantweerbaarheid al sterk door dit goedwerkende mycorrhiza netwerk en vernetting met hun wortelstructuren, samen met de micro-organisme structuren. Dat tezamen zorgt voor betere minerale omzettingsprocessen (o.a. de stikstofcyclus) wat goed is voor de bodem biodiversiteit en daarmee meer plant inhoudsstoffen.
Zonder mycorrhiza geen gezonde bodem en geen kwaliteit
Het effect van de inzet van mycorrhiza en anders met de bodem omgaan, laat zien dat de landbouw in staat is meer te produceren. Een gezonde bodem heeft simpelweg een hogere opbrengst als gevolg. En dat zorgt voor een interessant verdienmodel. Alles wijst erop dat conventionele landbouw met meer agro-ecologische praktijken er veel beter voor kan komen te staan. Het voeden van de wereld gaat alleen als we de bodems voorzien van hun natuurlijke support system, de mycorrhiza schimmel.
Inspiratiebronnen van Marcel
David Tillman, David Reed, Sally Smith
Aanvullende papers
Organic and conservation agriculture promote ecosystem multifunctionality
