In deze aflevering van Nieuw Voer duik ik met Sonne Copijn (The BeeFoundation) in de fascinerende wereld van bestuivers en hun cruciale rol in onze ecosystemen. Wist je dat 75% van ons voedsel we te danken hebben aan de bijen. En alles wat door de bijen bestoven wordt zijn juist die planten die vitaminen, antioxidanten, carotenoïden en onverzadigde vetzuren bevatten. Dit in tegenstelling tot planten zoals de graansoorten die geen bestuivers gebruiken want die bestuiven met behulp van zetmeel en bevatten deze belangrijke inhoudsstoffen in veel mindere mate.
(credit portret foto in features image Inga Powileit)
(met dank aan KI voor de onderstaande samenvatting)
Inleiding
Bestuivers zijn essentieel voor de gezondheid van onze ecosystemen en de productie van voedselgewassen. Ze zorgen voor de kruisbestuiving van planten, wat leidt tot de productie van zaden en vruchten. In dit verhaal onderzoeken we de verschillende soorten bestuivers, hun levenswijze, de uitdagingen waarmee ze worden geconfronteerd, en hun huidige status.
De bijendans – Carl von Frisch
De baanbrekende ontdekkingen van Carl von Frisch, die de dans van bijen bestudeerde, deed ons inzien dat de dans een ingenieus communicatiesysteem van de bijen is. De dans is het middel waarmee bijen richting en afstand naar voedselbronnen kunnen aangeven. Het is een prachtig voorbeeld van de complexiteit en intelligentie van deze kleine wezens.
Het communicatie en navigatie systeem
Bijen gebruiken feromonen en trillingen om met elkaar te communiceren, en het landschap speelt een cruciale rol in hun navigatie. Dit complexe systeem stelt bijen in staat om efficiënt voedsel te vinden en terug te keren naar hun nest.
Er zijn meerdere verschillende soorten bijen en hun unieke gedragingen.
Honingbijen: Honingbijen zijn de meest bekende bestuivers en spelen een cruciale rol in de landbouw. Ze leven in kolonies die bestaan uit een koningin, werksters en darren. De koningin legt eitjes in honingraten, die uitkomen in larven en uiteindelijk volwassen bijen worden. Zoals Sonne opmerkt: “De bijen zijn een superorganisme dat bestaat uit duizenden en duizenden dieren.”
Hommels: Hommels zijn grotere, harige bijen die bijzonder effectief zijn in het bestuiven van bloemen, vooral in koelere klimaten. Ze leven in kleinere kolonies dan honingbijen. De koningin overwintert alleen en start in de lente een nieuwe kolonie.
Solitaire Bijen: In tegenstelling tot honingbijen en hommels, leven solitaire bijen niet in kolonies. Elke vrouwelijke solitaire bij maakt haar eigen nest en zorgt voor haar eigen nakomelingen. Ze zijn zeer efficiënte bestuivers en dragen bij aan de bestuiving van een breed scala aan planten.
Wespen: Hoewel wespen vaak als hinderlijk worden ervaren, spelen ze een belangrijke rol in het ecosysteem. Ze zijn natuurlijke vijanden van veel plaaginsecten en helpen bij het in balans houden van de insectenpopulaties. Sonne merkt op: “De wespen zijn ouder dan bijen, dus ouder dan 60 miljoen jaar.”
Uitdagingen voor Bestuivers:
Bestuivers worden wereldwijd bedreigd door verschillende factoren. Het gebruik van pesticiden in de landbouw heeft een negatieve impact op hun populaties. Habitatverlies door stedelijke ontwikkeling en intensieve landbouw verkleint hun leefgebieden. Bovendien beïnvloedt klimaatverandering de beschikbaarheid van bloemen en de timing van bloei, wat gevolgen heeft voor hun voedselvoorziening. Sonne benadrukt: “Het is extreem stil. Dat betekent dat er bijna niemand vliegt.”
De situatie voor bestuivers is zorgwekkend. Wereldwijd is er een afname in de populaties van veel bestuiversoorten. Sonne wijst op een rapport dat een afname van 75% in de biomassa van insecten over 27 jaar in Duitsland laat zien. In sommige regio’s zijn de aantallen bijen en andere bestuivers drastisch gedaald, wat gevolgen heeft voor de biodiversiteit en de landbouwproductiviteit. Sonne legt uit: “We hebben een wereld die afhankelijk is van… de insectenetende bestuivers, die het kloppende hart van het leven zijn.” Onderzoek wijst uit dat de combinatie van pesticiden, habitatverlies en klimaatverandering de belangrijkste oorzaken zijn van deze achteruitgang. Er zijn echter ook positieve ontwikkelingen, zoals initiatieven voor het creëren van bij-vriendelijke habitats en het bevorderen van biologische landbouwpraktijken, die bijdragen aan het herstel van bestuiverpopulaties.
Fijn dat je dit gesprek op Nieuw Voer komt lezen en luisteren.
De podcast kent geen betaalmuur, ik krijg geen kickbacks van Spotify, Youtube en anderen.
De podcast draait op luisteraars die bereid zijn deze podcast financieel met een klein bedrag te ondersteunen. Als voorbeeld, een luisteraar doneerde €19,95 omdat dit de prijs was geweest van een goed boek over dat onderwerp
Een maandelijks abonnement | vanaf €3 per maand
Een eenmalige donatie | met het bedrag wat het je waard is
Dat kan met de onderstaande opties, waar jij je goed bij voelt
– Nieuw Voer website (geen registratie en -factuur)
– Petjeaf pagina (met registratie + factuur)
Hartelijk dank alvast voor je steun en veel lees / luister plezier.
Take outs
Belang van bloemen in de natuur
Het belang van vroege bloeiers zoals krokussen en sneeuwklokjes komt ook aan bod. Deze bloemen zijn essentiële voedselbronnen voor bijen in het vroege voorjaar. Zonder deze vroege bloeiers zouden bijen moeite hebben om te overleven en hun kolonies te ondersteunen.
Dalende insecten populatie
We maken ook een vergelijking tussen de insectenpopulaties van nu en die van enkele decennia geleden. In de jaren ’80 waren insecten veel talrijker, wat zichtbaar was aan de hoeveelheid insecten op autoruiten. Deze zichtbare afname is een teken van de bredere ecologische problemen waarmee we worden geconfronteerd.
Impact landbouw praktijk en inrichting leefomgeving
De impact van landbouwpraktijken, zoals monoculturen en het gebruik van zware machines, heeft een negatieve invloed op bijenpopulaties. Bodemverdichting en het verlies van habitat zijn andere factoren die bijdragen aan hun achteruitgang.
De rode lijst van bedreigde bijensoorten laat zien hoe ernstig de situatie is. In Nederland staan veel bijensoorten op deze lijst, wat aangeeft dat ze met uitsterven worden bedreigd. Dit is een alarmerende ontwikkeling die vraagt om dringende actie.
In stedelijke gebieden zijn de effecten van deze achteruitgang ook merkbaar. Observaties in parken en andere stedelijke omgevingen tonen een duidelijke afname van insectenpopulaties. Dit is zorgwekkend, omdat bijen en andere insecten een cruciale rol spelen in de bestuiving van planten en het in stand houden van gezonde ecosystemen.
Pesticiden
Onderzoek toont aan dat honing en bijenwas vaak besmet zijn met pesticiden, wat schadelijk is voor bijenpopulaties. Deze chemische stoffen hebben niet alleen invloed op bijen, maar ook op de bredere ecologie.
invloed van elektromagnetische velden
Er is een hypothese dat technologieën zoals 5G een negatieve invloed kunnen hebben op de navigatie en het gedrag van bijen. Hoewel dit nog verder onderzocht moet worden, is het een zorgwekkende ontwikkeling.
De rol van de burger
Burgers spelen een cruciale rol in het ondersteunen van duurzame praktijken. Door bewuste keuzes te maken en producten te kiezen die de biodiversiteit bevorderen, kunnen consumenten een positieve impact hebben. Educatie en bewustwording zijn essentieel voor het bevorderen van biodiversiteit. Door onszelf en anderen te informeren over de rol van bijen en andere bestuivers, kunnen we een bredere beweging creëren voor ecologisch bewustzijn.
Conclusie:
Het behoud van bestuivers is van cruciaal belang voor de instandhouding van gezonde ecosystemen en een duurzame voedselvoorziening. Sonne vat het samen: “Het behoud van deze diverse groep van bestuivers is essentieel voor de voortplanting van planten en de instandhouding van gezonde ecosystemen.” Door hun leefgebieden te beschermen en duurzame landbouwpraktijken te bevorderen, kunnen we bijdragen aan hun voortbestaan. Het is essentieel dat we samenwerken om een wereld te creëren waarin deze onmisbare wezens kunnen gedijen.
Nu je tot hier gekomen wat vindt je van het gesprek?
Heeft het je nieuwe inzichten gebracht?
En ben je bereid de podcast financieel te ondersteunen?
Is het je waard mij maandelijkse te steunen?
Of is een eenmalige donatie meer je ding?– nieuw voer website (zonder registratie en -factuur) – Petjeaf pagina (met registratie +factuur)
Dank je voor je steun!
———————–———————–———————–———————–———————–
Nieuw voer is een podcast van Alexander Prinsen waarin hij opzoek gaat naar de transitie in de landbouw. In het dagelijks leven adviseert hij ondernemers anders te kijken naar de realiteit en innovatie met als doel volhoudbare verdienmodellen te realiseren die toekomstbestendig zijn. Meer weten kijk op www.scopematters.com.
