‘Farm to Fork: cadeau voor landbouwtransitie’
Michaël Wilde is blij met de Farm to Fork Strategy. Het vergroten van het biologisch landbouwareaal naar 25 procent in 2030 ziet hij als een belangrijke stap in de richting van een nieuw landbouwsysteem. Want werken met de natuur met minder bestrijdingsmiddelen en kunstmest zorgt voor innovatie en nieuwe verdienmodellen. En een betere bodem.
Met de Green Deal geeft de EU antwoord op het klimaatakkoord van Parijs. De Farm to Fork Strategy is daar onderdeel van en stelt dat in de komende tien jaar het biologische landbouwareaal van 4 naar 25 procent moet groeien.
Wat is er volgens Michaël nodig om die ambitie waar te maken? En welke implicaties dat heeft voor de boer en de landbouwsector. Die vragen kunnen niet worden beantwoord zonder enige context. Want wat is biologische landbouw en hoe verhoudt het zich tot andere vormen van landbouw?
Biologische landbouw is een vorm van landbouw bedrijven gebaseerd op de vier basisprincipes zorg, gezondheid, eerlijkheid en ecologie. Biologische boeren zien af van gentech en richten zich voornamelijk op het welzijn van mens en dier. De term biologische landbouw is bovendien met een certificering beschermd. Niet iedere agrarisch ondernemer die beter wil boeren dan de norm, kan zich de certificering veroorloven of heeft die ambitie. Een tussenvorm is agro ecologische landbouw; biologische landbouw zonder de certificering. Het is hoopgevend dat al een aanzienlijk aantal Nederlandse boeren deze vorm van landbouw beoefent.
Een stapje verder dan biologische landbouw gaat de biologisch dynamische landbouw. Deze vorm van landbouw kijkt onder anderen naar het beter sluiten van kringlopen, de integriteit van het dier en stand van de maan. Eens spiritueel weggezet, krijgt het tegenwoordig bijval van de kwantum biologie en landbouw waarover landbouwkundige Henk Kieft ons vorig jaar heeft bijgepraat.
Wat alle vormen van landbouw gemeen hebben is het belang dat zij hechten aan het zorgdragen voor de bodem. En dat gemeenschappelijke belang is precies wat Michaël wil benadrukken in de transitie naar een nieuw landbouwsysteem. Zonder een gezonde bodem is landbouw immers onmogelijk.
Werken met de natuur daagt uit tot innovatie
Dat biologische landbouw voordelig is voor de bodem staat buiten kijf. Het brengt de verplichting met zich mee om bestrijdingsmiddelen en kunstmest te minimaliseren. De boer wordt daarmee uitgedaagd om mee te bewegen met de natuur in plaats van deze te bestrijden. Het is ook niet verrassend dat biologisch boeren een nieuwe set aan principes met zich meebrengt en zich uit in een andere vorm van persoonlijk en zakelijk leiderschap. Anders gaan boeren daagt uit tot het bedenken van creatieve oplossingen om de kosten binnen het boerenbedrijf omlaag te brengen en met een andere blik te kijken naar het optimaliseren van omzet. Zo kun je vanuit een holistische gedachte met true cost accounting waarde geven aan dat wat de natuur produceert en nieuwe verdienmodellen bedenken.
Groeiende markt maakt overstap aantrekkelijker
De omslag naar biologisch landbouwbedrijf is niet zomaar gemaakt. Kosten voor biocertificering, grondkosten en de manier waarop grondeigendom [interne link Damaris Matthijssen] belegd is, vormen een drempel voor de boer. Daarom is er perspectief nodig. De praktijk laat zien dat het verdienmodel van de boer verbetert als hij biologisch gaat boeren. Ook een groeiende markt voor biologische landbouwproducten kan stimulerend werken voor boeren die de omslag overwegen. Juist in Nederland blijft die groei uit. Ruim 70 procent van de consumenten laat biologische producten links liggen, omdat ze denken dat het te duur is. Bionext bepleit het afschaffen van de btw op biologische producten om de kosten te verdisconteren die de gangbare landbouw pleegt op de bodem. Deze maatregel zou de boer kunnen helpen om meer geld over te houden en de overstap naar biologisch aantrekkelijker te maken.
Agro ecologische landbouw middel voor snellere omslag
Biologisch heeft al lang niet meer het geitenwollensokken imago. Integendeel. Het biologisch landbouw bedrijven zorgt voor innovatie en betere businessmodellen. Daardoor kunnen bioboeren onder de streep meer geld overhouden dan hun collega’s in de gangbare landbouw.
Om tot 25 procent biologisch landbouwareaal te komen, moet er nog veel veranderen. Het is hoopgevend dat veel boeren al bezig zijn met het bedrijven van agro ecologische landbouw, zonder het biologische keurmerk op zak te hebben. De transitie naar 25 procent biologisch landbouwareaal lijkt daardoor in potentie makkelijker te behalen te zijn dan in eerste instantie gedacht. Misschien zijn we dichter bij een nieuw landbouwsysteem dan we denken.
Leessuggestie van Michaël
Part of the Solution: Organic Agriculture and the Sustainable Development Goals
